جک ما و علی بابا

جک ما موسس علی بابا به زودی ستاره سینما می شود

«جک ما» بنیانگذار و مدیر فروشگاه آنلاین چینی «Alibaba» اخیراً در یک فیلم که قرار است به زودی نمایش داده شود، ایفای نقش کرده.

فیلم کوتاهی که «ما» در آن بازی کرده، در مورد مزایای تای چی(یک هنر رزمی چینی که برای تمرین دفاع شخصی و نیز سلامتی انجام می شود) است. سایت «Alizila» که معمولاً خبرهای مربوط به فروشگاه علی بابا را منتشر می کند، گزارش کرده که نام این فیلم «Gong Shou Dao» بوده و قرار است در 20 آبان سال جاری به نمایش در آید.

فیلم مذکور قرار است به تبلیغ مزایای ورزش تای چی بپردازد و تمامی بازیگران نیز به مفید بودن این ورزش اعتقاد دارند؛ از جمله «جک ما» که از سال 1988 تمرین در این رشته ورزشی را شروع کرده.

گفتنی است بازیگری ثروتمندان در فیلم ها، چندان مرسوم نیست. ولی برای جک ما موضوع فرق می کند؛ زیرا او پیش از این نیز در جشن 18 سالگی برند علی بابا در شهریور ماه سال جاری، شخصاً حرکات موزونی را روی صحنه اجرا کرده بود.

لازم است یادآوری کنیم که این کارآفرین 53 ساله که پیش از ثروتمند شدن، معلم زبان انگلیسی بوده، اکنون 40 میلیارد دلار سرمایه دارد.

---

مروری بر زندگی جک ما

فردی که غربی ها با نام جک ما می شناسند در سال 1964 میلادی و در جریان انقلاب فرهنگی چین با نام اصلی Ma Yun در شهر هانگژو متولد شد. در آن دوران والدین وی به خاطر برخی فعالیت های حزبی والدین شان تحت تعقیب دولت چین قرار داشتند و ابدا اوضاع خوبی را پشت سر نمی گذاشتند.

بنابراین اگر بخواهیم پیشینه، تحصیلات و مسیر این فرد موفق را در چند کلمه خلاصه کنیم می توانیم از عباراتی نظیر شکست، طرد شدن، مبارزه، تصمیم قاطع، سخت کوشی، سختی در برابر مشکلات و بینش وی یاد کنیم. جک ما از همان دوران که کودکی خردسال بود تا زمانی که یک غول تکنولوژی چند میلیارد دلاری را تاسیس کرد، بارها و بارها طعم شکست را چشید، طرد شد و از سوی پدرش که مرتبا وی را به خاطر افکار خطرناکش در رابطه با دولت سرزنش می کرد، دیوانه خطاب شد.

اما درس هایی که او از شکست های خودش و دیگران گرفت به مراتب کاربردی تر از چیزی بودند که در داخل سیستم آموزشی سنتی کشورش فرا گرفته بود. او در جریان رشد و پرورش یاد گرفت که بهتر شکست بخورد و با هر شکست به سمت جلو حرکت نماید.

خودش در این باره گفته:

من دو بار در یکی از امتحانات اصلی دبستان، سه بار در راهنمایی و دوبار در امتحانات ورودی کالج رد شدم و وقتی مدرکم را گرفتم بارها و بارها در مصاحبه های شغلی دست رد به سینه ام زدند.

جالب است بدانید Ma تنها فردی بود که از میان یک گروه پنج نفره متقاضی پیوستن به نیروی پلیس چین نتوانست نمره قبولی را کسب کند و از 24 نفری که برای مدیریت شعب KFC درخواست داده بودند هم Ma تنها فردی بود که قبول نشد.

او در خصوص شکست های دیگرش اینطور می گوید: من ده بار برای پذیرش در دانشگاه هاروارد اقدام کردم و هر ده بار هم قبول نشدم اما هیچگاه امیدم را از دست ندادم و به خودم گفتم بالاخره روزی در این دانشگاه درس خواهم داد.

در اواخر دهه 1990 میلادی و بعد از تاسیس علی بابا، او دست به کار شد تا از سیلیکون ولی برای خودش سرمایه گذار پیدا کند اما به خاطر تبعیت از یک الگوی کاری بدون سود، با درخواستش موافقت نشد و اینطور شد که Ma با دست خالی و بدون هیچ سرمایه ای به چین باز گشت.

Ma برخلاف دیگر کارآفرینان موفق نظیر استیو جابز و بیل گتیس که درس و دانشگاه را ترک کرده بودند، در دهه 2000 میلادی و همزمان با تلاش هایش برای پا گرفتن علی بابا، مدرک MBA خود را از دانشگاه Cheung Kong گرفت. وی که از مخالفان سرسخت نظام آموزشی سنتی به شمار می رود، عاشق دانشگاه و مراکز آموزشی است. خودش قبلا به عنوان مدرس زبان انگلیسی کار کرده و بارها و بارها گفته که در آینده بار دیگر شغل معلمی و تدریس را دنبال می کند.

جک ما گرچه در دبستان و راهنمایی عملکرد موفقی را از خود نشان نداد اما در دروسی که علاقه قلبی اش بودند درخشش خوبی داشت و برای نمونه توانست به صورت خودخوان و به تنهایی زبان انگلیسی را فرا بگیرد.

Ma همیشه می گوید:

اگر تلاشی نکنید چطور می توانید مطمئن باشید که شانسی برای موفقیت وجود ندارد؟

اگر به سال های نخست زندگی وی نگاهی دقیق تر داشته باشید درخواهید یافت که اغلب دانسته های وی با تجربه، مشاهده و به چالش کشیدن شرایط موجود به دست آمده اند. همانطور که گفته شد جک جوان خودش در منزل انگلیسی را فرا گرفت و برای آنکه مهارت هایش در این زمینه را ارتقاء دهد به عنوان راهنمای توریست های خارجی که به کشورش می آمدند، شروع به فعالیت کرد. در نتیجه همین معاشرت ها و تعاملات با خارجی ها درون کشورش، او توانست به تدریج با بستنگان این افراد در خارج از مرزهای چین نیز ارتباط برقرار کرده و به این ترتیب با جهان خارج آشنا گردد.

مهم تر از همه اینکه او یاد گرفت در مورد افکار و آموخته های قبلی اش سوال کند، البته این روحیه پرسشگری لزوما هر موضوعی را شامل نمی شد اما جک ما حتی امروز هم همینطور است و تا زمانی که در مورد موضوعات مورد علاقه اش تحقیق و بررسی نکند آرام نمی نشیند.

به موجب همین امر، Ma یاد گرفت که به شرایط از زوایای مختلف نگاه کند و در جایی که دیگران صرفا مشکلات و مصائب را می دیدند او فرصت ها را شناسایی می کرد. برای نمونه، وقتی اغلب مردم چین به خاطر سیستم پرداختی غیرقابل اطمینان کشورشان دست به انجام تجارت الکترونیک نمی زدند، او از علی بابا برای راه اندازی سرویس پرداخت Alipay استفاده کرد و حالا شمار معاملات تجاری صورت گرفته با Alipay در سرتاسر دنیا از PayPal نیز بیشتر است.

در مورد تحصیلات این نابغه می توان گفت که هم از نظام آموزشی رسمی فارغ التحصیل شده و هم از سیستم غیررسمی. اگر تحصیل را «آموزه های زندگی از تلخی هایش» در نظر بگیریم آنگاه ما در آن مدرک دکترای افتخاری دارد و همانطور که در بالا اشاره کردیم یک مدرک MBA هم از دانشگاه Cheung Kong گرفته.

این کارآفرین چینی همچنین سخت تحت تاثیر آموزه های ورزش رزمی به خصوص تای چی است که به باور خودش باعث شده توازن خوبی را در زندگی شخصی و کاری اش ایجاد نماید.

داستان موفقیت

هدف جک ما این است که از اینترنت و تاثیر علی بابا برای تسهیل مبادلات جهانی بیشتر در آنسوی مرزهای چین استفاده کرده و از این طریق همزمان به سازمان های کوچک و بزرگ در سرتاسر دنیا کمک کند. او معتقد است که کمک به موفقیت این سازمان ها برای او بیشتر شبیه به یک ندای دینی است.

به هر صورت، Ma که از ناکامی های پشت سر هم خود در دهه 1990 برای استخدام شدن بعد از فارغ التحصیلی به شدت ناامید شده بود، تصمیم گرفت برای امرار معاش از مهارت های زبانی خود استفاده کند و در یکی از دانشگاه های محلی که چند سال قبل در آن تحصیل کرده بود تدریس نماید و همزمان نوعی سرویس ترجمه را هم راه اندازی کند.

در سال 1995 میلادی که او برای نخستین بار از ایالات متحده آمریکا بازدید کرد یک مترجم بود و در آنجا توانست اولین بار با دنیای مجازی و اینترنت آشنا شود. وی در نخستین تجربه اش نام نوعی نوشیدنی را سرچ کرد و متوجه شد نتایج جستجوی وی در اینترنت به همه کشورها مربوط می شود، غیر از چین.

در ادامه او به همراه دوستانش تصمیم گرفتند که وبسایتی را در مورد چین و محصولات آن راه اندازی کنند و در همان روز نخست، ایمیل هایی از مردم سرتاسر دنیا به دستش رسید که خواهان همکاری با وی بودند.

این تجربه وی را با قدرت بالای ارتباط و البته اثرات شگرف اینترنت روی مبادلات و تجارت جهانی به خصوص برای سازمان های کوچک و بزرگ آشنا کرد.

وبسایت او «چاینا پیج» نام داشت و MA مصمم و مطمئن بود که در آینده بودجه بیشتری را دریافت خواهد کرد؛ به همین خاطر وی با یکی از نهادهای دولتی وارد همکاری شد که کنترل بالایی روی صنایع مختلف چین داشت.

متاسفانه اما، شریک Ma به جای آنکه دستش را در پروژه های مختلف بازتر کند، وی را درگیر کاغذبازی های اداری کرد و اینگونه شد که او با ناامیدی، دست از بسیاری پروژه های خود کشید و در نهایت نیز همکاری اش را با آن سازمان قطع کرد.

بعد از این اتفاق، ما در نیمه دوم دهه 1990 میلادی برای یک مدت کوتاه در وزارت تجارت خارجه و همکاری های اقتصادیچین مشغول به کار شد و در آنجا با افراد تاثیرگذار زیادی آشنا گردید که نقش بسزایی را روی زندگی و آینده کاری وی ایفا کردند. یکی از این افراد جری یانگ از بنیانگذاران یاهوست. جالب است بدانید که جری در سال 2005، یاهو را متقاعد کرد که یک میلیارد دلار روی علی بابا سرمایه گذاری کند.

وی به لطف تجربه ای که در این وزارتخانه کسب کرد و البته شکستی که پیشتر در نتیجه همکاری اش با یکی از سازمان های دولتی چین پشت سر گذاشت، بیشتر از هر زمان دیگری بر ناکارآمدی دولت چین و علل عدم همکاری با آن در عرصه تجارت آگاه شد.

Ma در جریان یکی از مصاحبه های رسانه ای خود در این باره گفته است: «عاشق دولت ها بشوید اما با آنها ازدواج نکنید». برای نمونه زمانی در جریان یکی از فستیوال بهار که همه ساله در چین برگزار می شود، سیستم فروش خودکار بلیط این جشنواره دچار مشکل شد و چند تن از مقامات دولتی مجبور شدند برای کمک به علی بابا رجوع کنند.

جک ما درخواست را قبول کرد و همراه با تیم جوانش آن مشکل را به صورت رایگان برطرف نمود، منتها به این شرط که دولت چین کاری به فعالیت های تجاری اش نداشته باشد.

در سال 1999 میلادی، بعد از آنکه او از کار دولتی اش استعفا داد، گروهی 18 نفره شامل خودش و همسرش در منزل شخصی شان تشکیل شد تا با همراهی آنها بودجه لازم برای علی بابا تامین گردد و از این طریق رویای انجام مبادلات بین المللی توسط شرکت های کوچک و بزرگ مستقر در چین محقق شود.

Jack Ma که پیشتر درگیر کاغذبازی های دولتی شده بود و پیشنهاداتش برای فروش اینترنتی کالاهای تولید چین در بازارهای جهانی مرتبا رد شده بودند، بالاخره موفق شد به علی بابا رنگ واقعیت بدهد.

خلاصه آنکه سخت کوشی های جک ما نتیجه داد و او توانست با همراهی تیم 18 نفره ای که در منزلش تشکیل داده بود علی بابا را تاسیس کند.

چرا علی بابا؟

Ma که سابق بر آن به عنوان مدرس زبان انگلیسی کار کرده بود، داستان علی بابا و چهل دزد بغداد را از مجموعه داستان های هزار و یک شب خوانده بود.

روزی در یکی از کافه های سانفرانسیسکو نشسته بود که این نام به ذهنش خطور می کند و همانجا از پیش خدمت می پرسد:

«در مورد علی بابا چه میدانی؟» 

او نیز پاسخ می دهد:

«کنجد بازشو» (همان جمله ای که علی بابا برای باز شدن ورودی گنجینه اش بر زبان می آورد)

Ma در ادامه به سطح خیابان ها رفت و به صورت تصادفی از عابران پیاده سوال کرد که آیا نام علی بابا را شنیده اند؟ فرقی نداشت که آن افراد اهل کدام کشور بودند، در هر حال همه، داستان علی بابا و چهل دزد بغداد را می دانستند.

به این ترتیب Ma شیفته نام علی بابا شد چراکه به باورش او یک تاجر باهوش بود و به روستایی ها کمک می کرد و از طرف دیگر، مردم در اقصی نقاط دنیا این نام را می شناختند.

در نخستین مراحل راه اندازی علی بابا، MA تلاش کرد سرمایه مورد نیازش را از هاب تکنولوژیکی آمریکا یعنی سیلیکون ولی جذب کند که تلاش هایش بی نتیجه بود و کسی به او اعتماد نمی کرد.

در واقع استدلال شرکت های آمریکایی سرمایه گذار این بود که الگوی کاری علی بابا نمی تواند به سوددهی برسد و به باور بسیاری پایداری و ثبات لازم را نداشت. عاقبت اما سماجت Ma به بار نشست و او توانست شرکت های Goldman Sachs وسافت بنک را متقاعد کند تا به ترتیب 5 و 20 میلیون دلار در علی بابا سرمایه گذاری کنند.

در سال 2003 میلادی و در حالی که علی بابا هنوز به سوددهی کافی نرسیده بود، Ma با همراهی تیمش نوعی وبسایت مناقصه آنلاین به نام Taobao.com را راه اندازی کرد که برای انجام معاملات هیچ کمیسیونی دریافت نمی کرد. هدف رقابت با eBay بود که در آن زمان عمده سهم بازار مناقصات آنلاین چین را از آن خود کرده بود. Taobao که مصمم بود eBay را پشت سر بگذارد برای میلیون ها دلال آنلاین در چین کاملا رایگان بود و همین مساله فشار مالی زیادی را به علی بابا وارد می کرد چراکه سایت مذکور فاقد درآمد بود و برای این منظور کاملا وابسته به علی بابا.

به همین خاطر، Ma و هم تیمی هایش برای آنکه همچنان به سیاست خود ادامه دهند و Taobao را سرپا نگه دارند، تصمیم گرفتند از طریق آن برخی سرویس های ارزش افزوده جانبی (از جمله صفحات سفارشی سازی شده وب برای تجار آنلاین) را در ازای دریافت مبالغی جزئی در اختیار کاربرانشان قرار دهند.

اینگونه شد که در کمتر از پنج سال او توانست بازار چین را زیر سلطه خود در بیاورد و eBay را از گردونه معاملات چینی خارج نماید.

در همان برهه وی مصاحبه ای در رابطه با کسب و کارهای آنلاین خود انجام داد و اینگونه گفت:

اگر eBay را به کوسه های درون اقیانوس تشبیه کنیم، ما (یعنی علی بابا و Taobao) به سان تمساح های درون رودخانه یانگ تسه هستیم.

از آن زمان علی بابا همزمان با رشد طبیعی خود، شعبات و زیرشاخه های زیادی پیدا کرد و شرکت های کوچک و بزرگ متعددی نظیر Tmall و AliExpress را خریداری نمود.

بعد از سال 2000 که دوران حباب دات کام به سر آمد، علی بابا به خاطر رشد تهاجمی اش در بازارهای بین المللی (که به زعم خود Ma اشتباه بود) با چالش هایی جدی روبرو گردید. با این همه، MA توانست با موفقیت به عملیات های شرکت سر و سامان بدهد و مثلا با تعطیل کردن برخی برندهای بین المللی و تمرکز روی تقویت جایگاه علی بابا در بازار چین این چالش را پشت سر بگذارد. اندکی بعد از بحران Ma سرویس های علی بابا را گسترش داد و مجددا استراتژی توسعه بین المللی خود را دنبال نمود.

بعد از آنکه Ma و علی بابا، فعالیت های خود را از نو ساماندهی کردند و تنها چند سال بعد از شروع به کار توانستند eBay را از میدان به در کنند (البته با کمک جری یانگ هم-بنیانگذار یاهو)، او توانست یاهو را مجاب نماید تا یک میلیارد دلار در کسب و کارش سرمایه گذاری کند و در عوض 40 درصد از سهام علی بابا را در سال 2005 به این غول اینترنتی داد.

این سرمایه گذاری علاوه بر اینکه زمینه را برای رشد همه جانبه علی بابا در عرصه بین المللی فراهم نمود، ارزش این شرکت را که تنها 6 سال از عمرش می گذشت به حدود 2.5 میلیارد دلار رساند.

در سال 2014، سهام علی بابا به بازار بورس و اوراق بهادار نیویورک در آمریکا عرضه شد و به این ترتیب، ارزش این شرکت نیز به بیش از 20 میلیارد دلار رسید.

به این ترتیب، علی باباکه ریشه هایش را در خارج از خاک آمریکا دوانیده بود و تنها 15 سال از عمرش می گذشت، با ارزش بازار 200 میلیارد دلاری اش به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکت های جهانی لقب گرفت.

حالا او و هم تیمی هایش با خرید شرکت های کوچک و بزرگ در عرصه های مختلفی چون تکنولوژی، لجستیک و دیگر حوزه ها در حال تبدیل کردن علی بابا به یکی بزرگ ترین شرکت های خوشه ای دنیا هستند.

به دنبال نخستین عرضه عمومی سهام علی بابا به بازار بورس، ثروت خالص وی بالغ بر 20 میلیارد دلار برآورد شد. بخش اعظمی از این ثروت نیز به علی بابا و شرکت های وابسته آن، Yunfeng Capital و سرویس پرداخت موبایل علی پِی مربوط می شود.

اما این رشد و موفقیت Ma را از تلاش بیشتر بر حذر نداشت و او همواره سعی دارد با ادامه مسیر رشد و خرید شرکت های دیگر، به علی بابا وسعت بدهد.

استودیوی فیلم سازی، صندوق سرمایه گذاری، یاهوی چین، تولید کنندگان تکنولوژی های سلامتی، اپلیکیشن های پیام رسان اینترنتی، شرکت های مدیریت زنجیره تامین، سرویس های درخواست تاکسی، وبسایت های استریم ویدیو، اپ های رسانه های اجتماعی، فروشندگان آنلاین لباس و بسیاری دیگر، از جمله شرکت هایی هستند که علی بابا یا مالک مستقیم آنهاست یا سهامدار عمده شان. Ma همچنین از هم-بنیانگذاران شرکت سرمایه گذاری Yunfeng Capital هم هست که مستقل از علی بابا فعالیت می کند.

Ma مدیری کاریزماتیک، جذاب و پرانرژی است و بسیاری شرکت ها، موید تاثیر وی روی مقوله های کسب و کار و مدیریت هستند. در سال 2009 میلادی، مجله تایم او را در فهرست تاثیرگذارترین شخصیت های خود قرار داد و نشریه Businessweek نیز در سال 2007، لقب تاجر سال را به او داد. نسخه آسیایی فوربس در سال 2010 از وی تحت عنوان قهرمان بشردوستی یاد کرد. در سال 2008 میلادی وبسایت اقتصادی بارُن نام وی را در لیست سی نفره برترین مدیرعامل های دنیا قرار داد و در سال 2001 میلادی نیز انجمن جهانی اقتصاد از Jack Ma در فهرست رهبران جوان اقتصاد در دنیا یاد کرد.

تاثیر شخصیت متمایز وی در نهایت باعث شد که کسب و کار علی بابا فراتر از صنعت و تجارت برود و جنبش های اجتماعی از جمله مورادی که در حمایت از محیط زیست شکل می گرفت را شامل شود.

Ma از سال 2010 میلادی به عضویت سازمان حفاظت از محیط زیست چین درآمده و از مخالفان سرسخت صنعت شکار کوسه در این کشور است. او قسم خورده که بالاخره به مصرف باله کوسه در چین خاتمه دهد و در همین راستا به تجارت هرگونه کالا یا ماده مصرفی مرتبط با کوسه در وبسایت خود پایان داده و از این تجارت پرسود در کشورش چشم پوشی کرده.

در حال حاضر که Jack Ma مدیرعاملی علی بابا را در اختیار دارد سهم اندکی از سود این شرکت (که البته رقم قابل توجهی می شود) را به تامین بودجه مورد نیاز برای جنبش های زیست محیطی اختصاص داده چراکه معتقد است مشکلات زیست محیطی، جان می گیرند.

در سایه همین تلاش ها، MA با زبانی لین و نرم، لب به انتقاد از فعالیت های صنعتی چین و تاثیر آن بر محیط زیست گشوده است. او حالا تلاش دارد دولت کشورش را مجاب کند تا گام های لازم را برای تنوع بخشیدن هرچه بیشتر بر فعالیت های اقتصادی اش و در نتیجه کاهش وابستگی به تولید صنعتی بر دارد.

او از طرفداران پر و پا قرص برقراری برابری کاری فارغ از ملاحظات جنسیتی در چین است و برای رشد هرچه بیشتر زنان در کشورش تلاش می کند.

او در همین رابطه گفته:

در علی بابا 51 درصد از نیروهای کاری را زنان تشکیل می دادند که این رقم به خاطر خرید برخی شرکت های مرد سالار به 47 درصد تنزل یافت و باید بگویم که هم اکنون 33 درصد از تیم مدیریتی شرکت را هم خانم ها تشکیل می دهند. [با افتخاری وصف ناشدنی] حالا بسیاری از مدیرعامل ها، مدیران مالی و روسای شرکت ما خانم هستند.

اکنون Ma به صنعت بانکداری و سرویس های مالی چین چشم دوخته که به شدت تحت تاثیر دولت این کشور است. او در سال 2013 میلادی یک صندوق پولی تازه به نام Yu’E Bao را به علی بابا افزود و تلاش دارد تا با استفاده از تکنولوژی و البته پرداخت سود بیشتر روی پس انداز های مردم و فراهم کردن نقدینگی بیشتر نسبت به بانک های سنتی، به نوعی سرویس های مالی تماما دولتی کشورش را به چالش بکشد.

او همچنان امیدوار است که از تاثیر خود در جهت تشویق و پیشبرد کارآفرینی در کشورش استفاده نمایند و همزمان گوشه چشمی هم به حرفه تدریس دارد. آنطور که خودش گفته بالاخره روزی دوباره به این شغل باز می گردد. او در این باره گفته:

دوست دارم باقی عمرم، دیگران را به کارآفرینی تشویق کنم تا به شکل گیری شرکت های بیشتری کمک کنم. من می خواهم دوباره به دانشکده برگردم زیرا معلمی آن چیزی است که یاد گرفته ام. حالا 15 سالی می شود که تجارت می کنم و فکر می کنم بیشتر آنچه در دانشگاه یاد گرفتم صحیح نیستند. دوست دارم به گذشته برگردم و آنچه آموخته ام را با دانشجویان به اشتراک بگذارم.

---

حقایقی عجیب و غریب از علی بابا که اگر بدانید مغزتان سوت می‌کشد

بازار بورس وال استریت این روز‌ها نوسانات زیادی را تجربه می‌کند. این در حالی است که همه دنیا چشم به راه عرضه عمومی سهام شرکت علی بابا هستند. پیش بینی شده سهام این کمپانی چینی که در زمینه فروش آنلاین فعالیت می‌کند، با اولین عرضه عمومی سهام (Initial Public Offering یا به اختصار IPO)، بیش از ۲۱/۸ میلیارد دلار رشد کند. با این میزان افزایش سهام، ارزش کمپانی علی بابا به ۱۶۸ میلیارد دلار خواهد رسید.

لقب‌های زیادی به این شرکت داده شده است؛ آمازون چین، بزرگ‌ترین IPO تاریخ و پیشگام عصر نوین اینترنت، همگی از این دسته لقب‌ها هستند. از آنجایی که این نام‌ها هر یک به حوزه‌ای متفاوت مربوط می‌شوند، کار را برای تشخیص دقیق نوع و چگونگی فعالیت این کمپانی دشوار می‌کنند.

در ادامه با شرکت علی بابا و فعالیت‌های آن که این همه سر و صدا به پا کرده است، آشنا می‌شویم.

.

علی بابا چیست و چه کار می‌کند؟

گروه شرکت‌های علی بابا، یک کمپانی اینترنتی چینی است که شامل یک سری کسب و کارهای تحت وب می‌شود. مهم‌ترین عنصر این شرکت، فروشگاه‌های آنلاینش است.

تائوبائو (Taobao) یکی از این فروشگاه‌هاست که فعالیتی مانند eBay دارد. نامی دیگر، تیمال (Tmall) است و ویژه عرضه کالاهای برندهای بزرگ، مانند اپل است. و جوهواسوان (Juhuasuan) که کالاهای روزمره را ارائه می‌کند.

این کمپانی بزرگ، از سیستم پرداختی مشابه PayPal، اما ویژه خود که AliPay نام دارد، استفاده می‌کند. همچنین سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش‌های استریم آنلاین ویدئو، پیام‌رسانی موبایل و پردازش ابری انجام داده است.

.

آیا علی بابا «آمازون چین» است؟

نه دقیقاً. برخلاف آمازون، علی بابا خودش کالا را به مصرف کننده نهایی نمی‌رساند. بلکه مانند بازار بزرگی برای عرضه کالای تجار و کمپانی‌های بزرگ است. علی بابا سود خودش را از طریق قرار دادن آگهی‌های مبتنی بر سرچ با استفاده از لغات کلیدی (مثل گوگل) یا دریافت حق کمیسیون به دست می‌آورد.

همچنین این شرکت، با فروش حق عضویت ویژه، سرویس‌های پردازش ابری و دسترسی به اطلاعات، درآمد قابل توجهی را کسب می‌کند.

.

چرا وال استریت در مورد علی بابا نگران است؟

این نگرانی دو دلیل عمده دارد:

اولین دلیل مربوط به تبادلات مالی این شرکت است. علی بابا با خرید و فروش‌های بسیاری که انجام می‌دهد، سود هنگفتی به دست می‌آورد. سال گذشته، ۲۴۸ میلیارد دلار در معاملات این شرکت رد و بدل شده که اگر با ۸۳ میلیارد دلار eBay مقایسه کنیم، به عظمت این کمپانی پی می‌بریم.

.

علی بابا رشد بسیار چشم‌گیری دارد و توانسته در ۴ ماهه اخیر، ۲ میلیارد دلار سود کسب کند که نسبت به سال پیش، ۳ برابر شده است. از آن طرف eBay مبلغ ۶۷۶ میلیون دلار سود عایدش شده و آمازون ۱۲۶ میلیون دلار ضرر کرده است. یکی از علت‌های سوددهی بالای این کمپانی، استخدام کارمندان کمتر نسبت به رقبای آمریکایی و خودداری از هزینه‌های مربوط به ایجاد مراکز فروش و ارسال کالا به مشتریان است.

دلیل دوم از نظر سرمایه‌گذاران، ارائه مستقیم‌ترین راه برای تسلط بر بخشی از عرصه فناوری چین توسط این کمپانی است. دولت چین تخمین زده که تا سال بعد، کاربران اینترنت این کشور به بیش از ۸۰۰ میلیون نفر خواهند رسید. این تعداد کاربر، چین را به بزرگ‌ترین بازار آنلاین دنیا تبدیل می‌کند. همچنین عرضه مستقیم سهام علی بابا در بورس نیویورک، سرمایه‌گذاری را برای آمریکایی‌ها آسان‌تر می‌سازد. برای مثال یکی از کمپانی‌های بزرگ فناوری چین که Tencent نام دارد، از رقبای علی بابا محسوب می‌شود. اما واضح است که به دلیل محدود شدن عرضه سهامش در بورس هنگ‌کنگ، آمریکایی‌ها سرمایه گذاری در علی بابا را ترجیح می‌دهند.

.

مغز متفکر علی بابا کیست؟

جک ما (Jack Ma)، کسی است که علی بابا را بنیان نهاد. او که یک معلم انگلیسی بازنشسته است، شرکت خود را به سال ۱۹۹۹ در آپارتمانش در شهر هانگ ژو تأسیس کرد. سواد او به اندازه یک متخصص کامپیو‌تر معمولی هم نیست. او تا سال ۱۹۹۵ از اینترنت استفاده نمی‌کرد و البته هنوز هم کدنویسی بلد نیست.

با این وجود، او مغر اقتصادی خوبی دارد به طوری که توانست طی چند سال پس از سال ۲۰۰۰ میلادی، eBay را از عرصه رقابت در چین خارج کند. وی همچنین تأثیر زیادی بر فعالیت‌های شرکت می‌گذارد. این در حالی است که «آقای ما»، دیگر ریاست کمپانی خودش را برعهده ندارد.

مهره‌های کلیدی این کمپانی چه کسانی هستند؟ 

یاهو، یک‌پنجم سهام علی بابا را در اختیار دارد و منتظر است تا با عرضه عمومی سهام این شرکت، سود بادآورده‌ای را به جیب بزند. با فروش ۱۲۰ میلیون سهم علی بابا طی عرضه اولیه، ۸/۳ میلیارد دلار بدون احتساب مالیات، عاید یاهو می‌شود. پس از آن نیز ۱۶/۳ درصد برایش باقی می‌ماند که همراه با رشد علی بابا افزایش می‌یابد.

شرکت ژاپنی Softbank نیز که مالک اپراتور Sprint است، بیشترین مقدار سهام علی بابا را با ۳۲/۴ درصد در اختیار دارد و سود بسیاری را پس از عرضه سهام کسب خواهد کرد.

البته با وجود این سرمایه‌گذاری‌های عظیم، شرکت یاهو و Softbank نقش زیادی در فعالیت‌های کمپانی علی بابا ندارند و کار نظارت و اجرای برنامه‌ها را به گروهی از متخصصان به نام Alibaba Partnership واگذار کرده‌اند.

.

Alibaba Partnership چیست و چه می‌کند؟

این گروه، از کارمندان دائمی علی بابا از جمله آقای «ما» و دست راست او جو تسای (Joe Tsai) که کنترل کاملی بر فعالیت‌های شرکت دارد، تشکیل شده است. البته این کمپانی هیئت مدیره‌ای نیز دارد اما اکثریت اعضای آن توسط Alibaba Partnership انتخاب می‌شوند و اینگونه، این گروه، بدون دخالت سهام‌داران خارج از آن، کمپانی را مدیریت می‌کند.

.

آیا سرمایه‌گذاران باید از این نوع ساختار نگران باشند؟

چنین ساختاری بسیار غیرعادی است. ساختار مبتنی بر مشارکت توسط بورس هنگ‌کنگ رد شده بود و این طور شد که علی بابا از وال استریت سر در آورد. با توجه به آنچه که در راهنمای عملکرد کمپانی ذکر شده، اعضای گروه مشارکت باید سهام قابل توجهی در علی بابا داشته باشند و هیچ اشاره‌ای به مقدار آن نشده است.

پروفسور لوسیان بِچاک (Lucian Bebchuk)، از اساتید دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد در این باره اظهار داشته که در این ساختار، شرکا می‌توانند بخشی از سهام خود را خارج کنند و به روش‌هایی که برای سهام‌داران غیرمتعارف است، بر کمپانی تأثیر بگذارند.

برای مثال، جک ما، پلتفرم مالی علی بابا یعنی AliPay را که به سرعت در حال رشد است، در سال ۲۰۱۱ با یکی دیگر از شرکت‌های خودش ادغام کرد که موجب عصبانیت یاهو شد. در هر صورت، یاهو و Softbank که بیشتر سهام علی بابا را در اختیار دارند، از این شیوه مدیریت استقبال کرده‌اند.

.

بیخیال ریسک! چگونه می‌توان در این IPO شرکت کرد؟

در عرضه سهام علی بابا فقط در صورتی شرکت کنید که بسیار پولدار باشید. در غیر این صورت ریسک خیلی بزرگی است. این سهام به صندوق‌های تأمینی (گروه‌های مشارکتی سهام‌داران با ریسک‌پذیری بالا) و صندوق‌های متقابل (صندوق‌های سرمایه‌گذاری که به صورت حرفه‌ای و منظم مدیریت می‌شود) و اشخاص حقیقی که در ابعاد بزرگ سرمایه‌گذاری می‌کنند عرضه خواهد شد.

ممکن است در ابتدای کار، ارزش سهام پایین باشد اما این تقاضاست که همه چیز را تعیین می‌کند. پیش بینی شده که هر سهم علی بابا سریعاً به مرز ۶۶ تا ۶۸ دلار، یعنی بالا‌تر از حد IPO برسد. برای مثال، هر سهم توییتر در ابتدای عرضه سهام، ۲۶ دلار بود. اما به دلیل تقاضای بسیار زیاد، در ماه نوامبر به ۴۵ دلار رسید. فراموش نکنید که در صورت سرمایه‌گذاری، بهتر است آن را به چشم یک برنامه بلند مدت بنگرید و قبل از هر کار، دفترچه راهنمای عملکرد علی بابا را با دقت بخوانید.

.

برنامه بعدی علی بابا چیست؟

رشد سرسام‌آور این شرکت در چین، عدم پسرفت و قدرت آن را نشان می‌دهد. پس از چین نیز، علی بابا نقشه‌هایی را برای رقابت در بازار آمریکا در سر می‌پروراند. در طول همین تابستان، این کمپانی ۱۱ پلتفرم بزرگ برای اتصال تاجران و فروشندگان بزرگ به خرده‌فروشان و بوتیک‌ها طراحی کرده است.

«آقای ما»، در رابطه با توسعه علی بابا پس از عرضه عمومی اولیه سهام این شرکت، گفته است: «پس از عرضه عمومی سهام در آمریکا، شرکت را با قدرت در اروپا و آمریکا گسترش خواهیم داد. زیرا در ‌‌نهایت ما یک کمپانی چینی نیستیم، بلکه یک کمپانی اینترنتی هستیم که به طور اتفاقی در چین شکل گرفته.»